پارک ملی گلستان
يکشنبه 25 اسفند 1398
18:07
[ ]
بوستان ملی گلستان
پارک ملی گلستان یا این که بیشه گلستان منطقهٔ حفاظت شده‌ای در شرق استان گلستان و غرب استان خراسان شمالی است . این حیطه قدیمی‌ترین بوستان ملی ثبت شده در کشور‌ایران و پناهگاهی کم‌نظیر برای حیات‌وحش است که ۱۳۵۰ گونهٔ گیاهی و ۳۰۲ گونهٔ جانوری , از جمله نیمی از گونه‌های پستانداران کشور‌ایران را نزدیک به ۹۰۰ کیلومتر مربع مساحت خویش جای داده‌است و به همین علت از طرف یونسکو تحت عنوان ذخیره‌گاه زیست‌کره در ارثیه جهانی یونسکو به ثبت رسیده است . یک‌هشتم گونه‌های گیاهی , یک‌سوم گونه‌های طیوران و بیش تر از ۵۰ درصد از گونه‌های پستانداران مرزو بوم در‌این بوستان معاش می نمایند .
جاده گلستان
اصلی‌ترین مسیر ارتباطی استانهای شمالی و استان خراسان ( و یکی محورهای ارتباطی تهران - شهر مشهد ) از این بیشه میگذرد . این جاده دقیقاً در طولانی‌ترین و گودترین دره این حیطه کوهستانی احداث شده است که از روستای تنگراه در غرب بوستان ملی آغاز شده و تا روستای دشت مماس با حد جنوبی بوستان در راستای بجنورد امتداد می یابد . رودخانه مادرسو ( دوغ ) در‌این دره جریان داراست که نهایتاً به گرگان‌رود می‌ریزد . کمتر از یک‌چهارم بوستان در جنوب جاده قرار میگیرد که از تنگه تا روستا دشت حدود ۲۰ هزار هکتار را مشتمل بر میگردد و سایر در نصیب شمالی است .
یکی‌از مهم‌ترین خطرها زیست‌محیطی بیشه گلستان وجود این جاده و حجم بالای رفت و آمد در آن است . آمار کشته شدن پستانداران بوستان ملی گلستان در‌این جاده فراوان بالا است . صرفا در سال ۱۳۸۴ بیش تر از ۱۳۰ جور حیوان و حدود ۶۰ جغد در برخورد با ماشین‌ها قربانی شدند . در سیل مهیب مرداد ۱۳۸۰ در ناحیه بخش اعظمی از کشته‌شدگان ( ۲۴۷ جسد بشر کشف شد ) از مسافران این جاده بودند . در سال‌های ۸۱ , ۸۲ و ۸۳ هم سیل‌های دیگری تلفات و خسارات‌های متعددی را بر این جاده وارد کرد . سیل‌های پشت سر هم علاوه بر تلفات انسانی و حیوانی و خسارات مالی به نابودی بخش‌هایی از بیشه هم سبب ساز شد .
از سال ۱۳۵۰ تا به امروز گاهی اعلام شده و چه بسا به وسیله دولت هم به ثبت رسیده که‌این جاده به یک مسیر توریستی تبدیل شود و جادهٔ مهم تهران - شمال - مشهد مقدس به مسیر کلاله - چهار داغ – گلی‌داغ - اسلام‌آباد - آشخانه منتقل شود .
در باطن بوستان ۱۲ پاسگاه محیط بانی موجود است که ۴ پاسگاه به دلیل فقدان نیرو غیر فعال اند . کل فریم بوستان ۵۳ نفر است که از این تعداد ۳۲ نفر صرفا مأمور اجرایی می باشند و در هر کشیک حداکثر ۲۰ نیرو از بوستان حفاظت میکند .
جغرافیا و وضعیت اقلیمی
گلستان , اصلی ترین بوستان ارگانیک کشور ایران است . مساحت آن در بعضا منابع بیشتراز ۹۱ هزار هکتار و در بعضی منابع ۸۷۴۰۲ هکتار ذکر شده است . محیط بوستان حدود ۱۹۸ کیلومتر است . حد غربی بوستان ملی گلستان از روستای تنگراه در استان گلستان استارت می شود و حد شرقی آن در روستای رباط قره‌بیل بنا شده در استان خراسان شمالی پایان مییابد . بیشتر بوستان در استان گلستان , حدود ۳۴ درصد آن در استان خراسان شمالی و بخش ناچیزی هم در استان سمنان قراردارد .
اختلاف طول در بوستان حدود ۲۰۰۰ متر است ( از ۲۴۱۱ متر تا ۴۰۰ متر از مرحله دریا ) که همین طیف ارتفاعی تنوع زیستگاه‌ها و ریزبوم‌های زیادی را ساخت کرده‌است . میانگین بارندگی در بخشها متعدد این بیشه نیز از حدود ۷۰۰ میلیمتر تا ۱۵۰ میلیمتر در سال متغیر است .
آبشار آق سو و آبشار بیشه گلستان با طول ۷۰ متر و آب‌دهی ۳۰ لیتر بر ثانیه از آبشارهای دارای شهرت این پارک‌اند .
همینطور درین بوستان رودخانه‌های زیادی جریان داراست و بیشتراز ۲۱ دهنه چشمه در آن شناسایی شده است که مهم ترین آن ها را می‌توان رودخانه مادرسو , زاو , قرتو , چشمه‌های باغ , گلستان , جانو , سردارخانه , دوشان , آق سو , کرکولی اسم پیروزی .
از مهم ترین کوه‌ها و دره‌های این پارک می‌توان به ارتفاعات قره قون , تنگه گل , شاخا , یکه گام , المه , قره قاشلی , قوفی قورچی و دره‌های آلمه , آنسر , قرغون , آق سو , آلی دالی , آدنس , جمشیدآباد , قزقلعه , آلوباغ و کم آب اشاره نمود .
از حیث اقلیمی بوستان ملی گلستان در بخش غربی از آب و هوای نصفه مرطوب و معتدل , در بخش جنوبی آب و هوای سرد و کم آب و در بخش شرقی هم از آب و هوای سرد و نصفه کم آب با اختلاف بارندگی هر ساله دربین 150 تا 1000 میلی متر برخوردار‌است .
حیات وحش
یک هشتم گونه های گیاهی , یک‌سوم گونه های پرنده ها و بیشتراز ۵۰ درصد از گونه های پستانداران مرز و بوم درین بوستان معاش می نمایند .
۶۹ دسته پستاندار متعلق به ۶ راسته , ۲۱ خانواده و ۵۰ سرده در بوستان ملی گلستان شناسایی شده است . پلنگ و خرس قهوه ای از گوشت‌خواران بزرگ بوستان ملی می‌باشند . سمور جنگلی از گوشتخوارانی است که احتمالاً صرفا در بوستان ملی گلستان معاش می نماید و بر بها ژنتیکی بوستان افزوده‌است . دیگر پستانداران کلیدی بومی این بیشه دربرگیرنده مرال , شوکا , گراز , آهوی اهل ایران , گوسفند وحشی ( قوچ و میش ) , بز وحشی ( کل و بز ) , گربه جنگلی , تشی , گرگ , وشق , روباه سرخ و روباه ترکمنی میشود . از راسته خفاش‌ها تا به امروز ۱۸ مدل درین بوستان شناسایی شده است .
این حیطه از شایسته ترین زیست‌گاه‌های گوسفند وحشی اوریال بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین زیرگونهٔ گوسفند وحشی جمهوری اسلامی ایران است و یک کدام از خالص‌ترین جمعیت‌های قوچ و میش اوریال را در خویش جای داده‌است . جمعیت این حیوان در بیشه گلستان در ده سال ۱۳۵۰ حدود ۱۵۰ هزار رأس برآورد شده بود که مساوی در حدود سه‌چهارم کل جمعیت گوسفندان وحشی اوریال عالم میشد . اکنون گرچه جمعیت آن ها بدون شک کاهش متعددی داشته , البته هنوز هم بازدید آن‌ها بخصوص در ارتفاعات جنوبی بوستان سهل و آسان است و به نوعی به علامت بوستان تبدیل شده‌اند .
یک کدام از ویژگی های مخصوص به شخص این بوستان برای گردشگران , حضور پرتعداد گرازها , فارغ از هراس از بشر در کنار جاده ای است که از راءس بوستان میگذرد . نترسیدن حیوان‌ها وحشی از انسان ها در بعضا کشورها امری به طور کامل ارگانیک است ولی در کشور ایران پدیده ای نادر و تعجب آور محسوب می شود . بعضی گرازهای بوستان به قدری با آدم راحت می باشند که چه بسا از دست مسافران خوراک می خورند . ولی این شرایط تنها راجع به گراز موجود است و سایر حیوان ها بوستان نظیر تمام حیوان ها کشور‌ایران بشدت از آدم هراسان و گریزانند .
۱۴۹ جور پرنده وابسته به ۱۵ راسته , ۴۲ تیره و ۸۹ سرده در بوستان ملی گلستان شناسایی شده است که از این تعداد پرنده ۴۸ جور در بهار و فصل‌تابستان در حیطه بازدید میگردد و ۶۲ دسته مستقر بوستان ملی می‌باشند . مهم ترین این طیوران دربرگیرنده قرقاول , کبک , تیهو , زنگوله‌بال , کوکر سینه‌سیاه , ابیا , بلدرچین معمولی , دارکوب سیاه , بلبل , توکای باغی , اشکال گوناگون سهره‌ها , زردپره‌ها , مگس‌گیرها , زنبورک‌ها و دم‌سرخ‌ها و پرنده ها شکاری همچون قرقی , جغد خال‌دار , دلیج , سارگپه پابلند , سارگپه , عقاب دوبرار , دال سیاه , دال , عقاب دریایی دم‌سفید , بالابان , و هما می شوند .
[ بازدید : 86 ] [ امتیاز : 3 ] [ نظر شما : ]
